Sur’da 12 bin yıllık tarihi betona çevirmişler!
Diyarbakır’ın 12 bin yıllık tarihi ilçesinde bulunan ve 5 yıldır girişin yasak olduğu Dubanoğlu ve Fatihpaşa mahallerinde yapılan dönüşüm yasağın kısmi olarak kalkması ile ortaya çıktı. Tarihi mahalleler adeta kentin kimliği yok edilerek betona gömülmüş.
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Kültür Mirası Listesinde yer alan Diyarbakır’ın tarihi Sur ilçesinin Cevatpaşa, Fatihpaşa, Dabanoğlu, Hasırlı, Cemal Yılmaz ve Savaş mahalleleri, yaşanan çatışmalardan kaynaklı 2 Aralık 2015 tarihinde ilan edilen uzun süreli yasak kararı nedeniyle 5 yılı aşkın süredir girişlere kapalıydı.
2016’da Bakanlar Kurulu tarafından verilen ‘acele kamulaştırma’ kararıyla ilçenin yüzde 70’i yıkıldı. Tarihi kentte farklı inançlara ait kiliseler, camiler, konaklar, hamamlar gibi onlarca tarihi yapı da bu yasaya dayandırılarak yok edildi.
Tarihi doku yok edilmiş
Yasağın sürdüğü Fatihpaşa ve Dabanoğlu mahallesinin bir kısmı 15 Nisan’da açıldı. Fatihpaşa Mahallesinde bulunan Kurşunlu Camii çevresindeki alanda 5 yıl sonra yasak kalktı. Mezopotamya Ajansı‘nın ulaştığı görüntülerde, yasağın kalkmasıyla beraber Sur’un tarihsel dokusunun gördüğü zarar da gün yüzüne çıktı.
Kameralarla donatılmış
Yasağın kalktığı iki mahallede tescilli ve anıtsal yapıların yerine makine kesimi bazalt makyajlı yapılar inşa edildi. Özgün kent mimarisine yabancı, kimliksiz, güvenlik ve rant odaklı yapıların inşa edildiği Sur’un sokak dokusu da tamamen ortadan kaldırıldı. Yeni yapılan konutların giriş kapılarına kamera sistemiyle donatılmış güvenlik sistemleri yerleştirildi. Sur’un etrafına çift şeritli asfalt yol döşenerek peyzaj çalışmaları yapıldı. Kurşunlu Cami önündeki meydana bakan alanda ise ticari işletmeler ve butik oteller inşa edildi.
Evleri yıkılıp yeniden yapılan yurttaşlar 450 ila 600 bin TL borçlandırıldı
Söz konusu iki mahallede yasağın kalkmasıyla beraber burada daha önce mülk sahibi olan yurttaşlar, yeni inşa edilen yapılara yerleşmeye başladı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca 450 bin ila 600 bin TL arasında değişen miktarlarda borçlandırılan yurttaşlara 155 konutun anahtar teslimi işlemi yapıldı. Diyarbakır Valisi Münir Karaloğlu, inşası tamamlanan kısımları bölüm bölüm yurttaşların kullanımına açacaklarını duyurdu.