Eski Roma’da cinsiyete göre beslenme
MS 79’da Herculaneum’da Vezüv Yanardağı’nın patlamasının kurbanlarının iskelet kalıntılarını inceleyen arkeologlar, eski Romalıların cinsiyete göre farklı bir diyete sahip oldukları sonucuna vardılar. Araştırma, kadınların daha fazla hayvansal ürün ve yerel olarak yetiştirilen meyve ve sebzeleri, erkeklerin ise daha pahalı balıkları yediğini ortaya koyuyor.
Yaklaşık 2 bin yıl önce patlayan ve mega Roma kenti Pompeii’yi yok eden Vezüv Yanardağı aynı zamanda tüfleri ile felakette ölen insanların üstünü örterek bugüne kadar büyük ölçüde korunarak kalmasını sağladı. Facia kurbanları üzerinde bugüne kadar yapılan incelemeler pek çok veri sundu.
Son olarak Birleşik Krallık’taki York Üniversitesi’ndeki BioArCh ekibi tarafından yönetilen araştırmacılar, patlamadan sonra bulunan on bir erkek ve altı kadından oluşan 17 yetişkin iskeletinin proteinlerin yapı taşları olan amino asitleri analiz etmek için yeni bir yaklaşım geliştirdiler
Science Advances dergisinde yayınlanan çalışmaya göre kemik amino asitlerindeki karbon ve nitrojen izotoplarını ölçerek, aynı zamanda yaşayan insanların diyetlerini önceden düşünülenden çok daha ayrıntılı bir şekilde yeniden yapılandırmayı başardılar.
Çalışmanın Baş yazar Profesör Oliver Craig, BioArCH Arkeoloji Bölümü Direktörü, “MS 79’da Herculaneum’da ölenlerin kalıntıları, birlikte yaşayıp ölen eski bir topluluğun yaşam tarzlarını incelemek için eşsiz bir fırsat sunuyor. Tarihsel kaynaklar genellikle Roma toplumunda yiyeceğe erişimdeki farklılıklara atıfta bulunur, ancak nadiren doğrudan veya nicel bilgi sağlar ”diye hatırlıyor.
Pompeii’de volkan tüfleri kentte bulunan yüzlerce fastfood tezgahını, evlerdeki, fırındakileri yiyecekleri kaplayarak bugüne kadar incelenebilecek en iyi arkeolojik kalıntılar olmalarını sağladı.
Gıdaya erişimdeki farklılıklar
Oliver Craig, “Erkekler ve kadınlar arasında tüketilen deniz ve kara gıda oranlarında önemli farklılıklar bulduk, bu da yiyeceğe erişimin cinsiyete göre farklılaştığını gösteriyor” diye belirtiyor.
Patlamadan sonra insanların sığındığı Pompeii yakınlarındaki Herculaneum’da sahile ve deniz kıyısına paralel uzanan tonozlu yapıdan toplamda 340 kişi kazıldı.
Erkekler proteini kabuklu deniz ürünlerinden alıyordu
Araştırmacılar, erkekler kadınlara kıyasla diyet proteinlerinin ortalama %50’sini kabuklu deniz ürünlerinden elde ettiğinden, grup içindeki cinsiyetler arasındaki farkı daha doğru bir şekilde ölçebildiklerini söylüyorlar
Kadınlar hayvansal ürünlerden ve sebze meyveden protein alıyordu
Erkekler ayrıca kadın akranlarına kıyasla tahıllardan biraz daha yüksek oranda protein elde ederken, kadınlar hayvansal ürünlerden ve yerel olarak yetiştirilen meyve ve sebzelerden daha yüksek oranda protein elde ettiği belirtildi.
Arkeoloji Bölümü’nden doktora öğrencisi olan baş yazar Silvia Soncin, bu araştırmanın, erkeklerin Herculaneum’da ve daha yaygın olarak Roma İtalya’sında deniz balıklarına daha fazla erişimi olduğu gerçeğine dayandığını belirtiyor.
“Erkeklerin doğrudan balıkçılık ve denizcilik faaliyetlerine katılma olasılıkları daha yüksekti, genellikle toplumda daha ayrıcalıklı konumlara sahiptiler ve kendilerini daha erken yaşta kölelikten kurtararak onlara pahalı ürünlere daha fazla erişim sağladılar” diye devam ediyor.
Yeni yaklaşımları sayesinde, araştırmacılar eski yeme alışkanlıklarını daha doğru bir şekilde ölçebildiler, böylece son beslenme kayıtları ile karşılaştırılabildiler.
Ekip, hayvansal ürünlerin giderek daha baskın olduğu ortalama modern Akdeniz diyetine kıyasla balık ve kabuklu deniz hayvanlarının Herculaneum diyetlerine daha fazla katkıda bulunduğunu öne sürüyor. Bunun yerine, eskiler ve modernler arasında benzer bir oranda tahıl tüketildi.